خطاهای شناختی
علت احساس منفی شما این است که گمان و احساس خود را عین واقعیت میدانید، اما اغلب افکار منفی که مسبب احساس ناخوشایند شما هستند، غیر واقع بینانه، مخدوش و ناشی از خطای شناختی هستند.
یکی از خصوصیات روحیه بد این است که اغلب اوقات خود را فریب میدهیم و به خود چیزهایی را نسبت میدهیم که اصولا وجود خارجی ندارند و ناراحت میشویم، بدون آنکه حتی گمان کنیم که واقعا بیچاره و درمانده نیستیم.
مهم ترین خطاهای شناختی که مسبب روحیات منفی هستند :
1- تفکر همه یا هیچ : همه چیز را سفید و در غیر این صورت سیاه میبینید. هر چیز کمتر از کامل، شکست بی چون و چرا است.
2- تعمیم مبالغه آمیز : هر حادثه منفی را شکستی تمام عیار و تمام نشدنی میدانید.
3- فیلتر ذهنی : تحت تاثیر یک حادثه منفی همه واقعیت ها را تار میبینید.
4- بی توجهی به امر مثبت : بی ارزش شمردن تجربه های مثبت.
5- نتیجه گیری شتابزده : بی آنکه زمینه محکمی وجود داشته باشد نتیجه گیری شتابزده میکنید که شامل ذهن خوانی و پیش گویی میشود.
6- درشت نمایی : درشت نمایی شدت اشتباهات و اهمیت مسایل.
7- استدلال احساسی : فرض را بر این میگذارید که احساسات منفی شما لزوما منعکس کننده واقعیت ها هستند.
8- باید ها : انتظار دارید اوضاع انطور که شما میخواهید پیش برود.
9- برچسب زدن : مانند اینکه خود را به سبب شکست در یکی از فعالیت هایتان شکست خورده بنامید و یا دوستتان را به خاطر بیان نظر مخالفش با شما متکبر بنامید.
10- شخصی سازی و سرزنش : خود را بی جهت مسئول حادثه ای قلمداد میکنید که به هیچ وجه امکان کنترل آن را نداشته اید.
با این حال توجه داشته باشید که در بسیاری از مواقع، افکار منفی سالم و به جا هستند. مهم این است که بتوان افکار منفی سالم را از ناسالم تشخیص داد و اینکه چگونه با موقعیت های به واقع منفی برخورد واقع بینانه داشت.
منبع : برنز، دیوید، (1383)، از حال بد به حال خوب،مهدی قراچه داغی، نشر آسیم، تهران
نوشته شده توسط : مریم کرمی (روانشناس بالینی)
