نهج البلاغه و بهداشت روان ،برگرفته از کتاب نهج البلاغه و بهداشت روان 1

فشارهای روانی ومقابله با آن

سختی ها ،مصایب، بلایا و راههای مقابله با آن

امام علی ع ،انسان را در سختی ها ،مرگ ، زیان ونابودی اینگونه توصیف میکند:

همانا انسان در دنیا تخته نشان تیرهای مرگ ،و غنیمتی است دستخوش تاراج مصیبت ها ،با هر جرعه نوشیدنی،گلو رفتنی  , و در هر لقمه ای ، گلوگیر شدنی است و بنده نعمتی به دست نیاورد جز آنکه نعمتی از دست بدهد و روزی به عمرش افزوده نمیگردد جز با سپری شدن روزی دیگر از عمر او. پس ما یاران مرگیم و جان های ما هدف نابودی ها،پس چگونه به ماندن جاودانه امیدوار باشیم؟ در حالیکه گذشت شب و روز بنایی را بالا نبرد جز آنکه آنرا ویران کرد و به اطراف پراکند آنچه فراهم ساختند.

عیب جوئی

سعدی شیرازی میکوید:

اغلب در کنار پدر و عموها و پسرعموهایم دعا میکردیم و هر شب دور هم جمع میشدیم تا سوره ای از قرآن را بخوانیم.

یکی از همین شبها، در حالیکه عمویم قرآن میخواند ،متوجه شدم که بیشتر حاضران خوابیده اند . به پدرم گفتم :

ببین هیچکدام از این خفتگان نمیتوانند به کلمات پیامبر گوش دهند . خدا از آنها راضی نخواهد بود.

پدرم پاسخ داد: پسرم راه خودت را با ایمان طی کن و بگذار دیگران به فکر راه خودشان باشند، شاید در خواب با خدا صحبت میکنند . من هزار بار بیشتر ترجیح میدهم که مثل آنها در خواب باشی و این طور سخت دیگران را محکوم نکنی.

چگونه میتوان دیدگاه های خود را به نحو قابل قبولی بیان کرد؟

نه تنها باید بدانید آنچه در پی آن هستید ،چیست بلکه باید آن را در مقابل نیازهای فرد دیگر برایش ترسیم نمایید.

کاربرد های افکار خود را بررسی کنید.

وقتی آنرا ارائه میکنید تا حد امکان شفاف و روشن سخن بگوئید. کلید تاثیر گذاری آن استکه اطمینان یابید که دیدگاه شما تا حدودی منافع شخصی شنونده را تامین میکند. باید بپرسید : برای من چه دارد؟ منافع مشخص را یادداشت کرده و اطلاعات تائید کننده کافی فراهم آورید. با این حال شاید با مقاومت روبرو شوید. اگر انتظار مخالفت دارید ،پیش از برانگیخته شدن ،بر آن غلبه کنید . خودتان آنرا بعنوان یک اعتقاد وارد بر عقیده تان بیان کنید ، سپس با صحبت آرام و واقع گرایانه همچون یک ناظر بیطرف و نه چون یک مدافع،به نحو حساب شده و منطقی دیدگاه مخالف عقیده خود را مجاب سازید.

اگر نظر شما رد شد ، از خود بپرسید ، چرا؟

میتوان با تعدیل هایی در دیدگاه اولیه بر مخالفت ها غلبه کرد. اگر به آنچه در نظر داشتید رسیدید، دوباره اطمینان حاصل کنید که فرد مورد نظر طالب نتیجه نهائی خواهد بود .

دیدار را با این احتمال فزاینده که او دیدگاهی مثبت نسبت به شما دارد ، ترک کنید .

شعری از فردوسی(آفرینش مردم)

شنیدم ز دانا دگر گونه زین       چه دانیم راز جهان آفرین

نگه کن سرانجام خود را ببین      چو کاری بیابی ازین به گزین

به رنج اندر آری تنت را رواست    که خود رنج بردن به دانش سزاست

چو خواهی که یابی ز هر بد رها    سر اندر نیاری به دام بلا

نگه کن بدین گنبد تیزگرد           که درمان ازویست و زویست درد

نه گشت زمانه بفرسایدش         نه آن رنج و تیمار بگزایدش

نه از جنبش آرام گیرد همی        نه چون ما تباهی پذیرد همی

از حال بد به حال خوب 7

(اختلال وسواس فکری و عملی)

وسواس افکار ناخوانده ، بی مفهوم و مقاومی هستند که دور کردن آنها از ذهن دشوار است.

مسئله دیگر حالت اجبار و تکراری است که وسواسی ها با آن روبرو هستند.

رایج ترین انواع وسواس مربوط به خشونت ، آلودگی یا شک و تردید میشود.

 

(خود بیمار انگاری)

اشخاص با این اختلال خیال میکنند که به بیماری مهلکی مانند سرطان یا نارسایی قلبی دچار شده اند.

پی در پی پزشک عوض میکنند ،آزمایشهای تکراری میدهند. خود بیمار انگاری در هر سن وسالی میتواند وجود داشته باشد، اما بیشتر در دوران بیست سالگی سراغ اشخاص میرود و زن ومرد به یکسان به آن گرفتار میشوند .

خودبیمارانگاری یکی از گرفتاری های پزشکان عمومی است .

دست خالی

چون زمان مرگ اسکندر رسید، گفت: پس از مرگ ، مرا در تابوتی بگذارید و دو طرف آنرا سوراخ کنید و دستهایم را از سوراخ بیرون بگذارید تا مردم ببینند که اگر چه جهان را گرفتم ولی با دست خالی میروم و به مادرم نیز بگوئید اگر میخواهد روح من از او شادمان باشد غم مرا با کسی بخورد که عزیزی را از دست نداده باشد ، یا با کسی که اصلا نخواهد مرد.

منافع بهبود مستمر چیست؟

1)وجودتان برای افراد بیشتری سودمند واقع میشود زیرا بیشتر میدانید و میتوانید کار بیشتری انجام دهید .

2)توانایی های خویش را تا ظرفیت کامل آنها تحقق میبخشید.

3)ذهن و قدرت تحلیل شما تکامل پیدا میکند و این از شما متفکری خلاقتر میسازد.

4)قادرید تصمیمات بهتری اتخاذ کرده و قضاوتهای بهتری بعمل آورید،باز هم بخاطر اینکه بیشتر میدانید.

5)دیگران شما را خردمند میدانند که این اغلب نیمی از مبارزه فرد برای رسیدن به اهدافش میباشد.

6)بخاطر ارزشتان سرنوشتتان تامین است.

از حال بد به حال خوب 6

تعاریف ساده از بعضی اختلالات اعصاب و روان

-اختلال اضطراب فراگیر

اگر در تمام مدت روز بدون توجه به اینکه کجا هستید و چه میکنید مضطرب باشید،و اگر این حالت شش ماه یا بیشتر دوام بیاورد،دچار اضطراب فراگیر هستید. این ناراحتی که اغلب در فاصله 20 تا 40 سالگی اشخاص مشاهده میشود میان زنها و مردها به یک اندازه رواج دارد.

 

-فوبیای اجتماعی

فوبیای اجتماعی ترس از اشخاص است.

این فوبیا که بشدت متداول است در هر دو جنس و بخصوص در میان مردها بیشتر به چشم میخورد. اشخاص با این خصوصیات خجالتی بوده،نگرانند که در حضور دیگران مضحک بنظر برسند و آبرویشان برود.

درنتیجه از قرار گرفتن در موقعیتی که دیگران متوجه نگرانی آنها بشوند احتراز میکنند .

 

-فوبیای ساده

فوبیای ساده ترس از موقعیتهایی از قبیل قرار گرفتن در ارتفاع ،ترس از حیوانات ،ترس از پرواز با هواپیما،خفه شدن،رعد و برق،رانندگی ، تاریکی، فضاهای بسته ،زنده به گور شدن،سوار شدن در آسانسور، خون ،میکرب یا عبور از پل میباشد.

در نظر خیلی ها فوبیا ها وحشتناک و خطرناک هستند ،اما واقعیت جز این است.

فوبیا ها ناراحت کننده هستند اما نشانه ضعف شخصیتی محسوب نمیشوند.

اغلب به سادگی و سرعت درمان میشوند.

 

-اختلال وحشت

حمله وحشت یا هراس هجوم اضطراب غالب و شدیدی استکه اغلب مدت زمان کوتاهی دوام می آورد. زمان حمله گاه کمتر از چند دقیقه و در موارد نادر تا چند ساعت ادامه میابد.

در زمان حمله اغلب چهار مورد از ناراحتی های احساسی نظیر سرگیجه ،تپش شدید قلب ،احساس گلو گرفتگی،افکار فرار ،حواس پرتی،لرزش اندام،درد در قفسه سینه،اسهال و دیگر علایم جسمی ایجاد شود. ممکن است احساس غریبی بر شخص حاکم گردد و دنیا را غیر واقعی ببیند.

 

-آگورافوبیا

آگورافوبیا ترس از قرار گرفتن به تنهایی در فضاهای باز و دور شدن از منزل است.

آگورافوبیا یکی از رایجترین هراس های روانی است و در مقایسه در زنها بیشتر مشاهده میشود.

 

 

از حال بد به حال خوب 5

آیا شناخت درمانی بدون تغییر دادن احساس منجر به تغییرات ذهنی میشود؟

خیر.

هدف شناخت درمانی تبدیل احساسات شما و درک و تصوری استکه از خود و زندگیتان دارید.

توجیه و یا بهانه تراشی های روشنفکرانه بخشی از شناخت درمانی نیست.

هدف درمان ایجاد شادی و خوشبختی واقعی است.

از حال بد به حال خوب 3

ده خطای شناختی شایع

-تفکر هیچ یا همه چیز

-تعمیم مبالغه آمیز

-فیلتر ذهنی

-بی توجهی به امر مثبت

-نتیجه گیری شتابزده

-درشت نمایی

-استدلال احساسی

-باید ها

- برچسب زدن

- شخصی سازی و سرزنش